Çoğu insan yalnızca Google’dan Android telefonlara ve Apple’dan iOS’a aşina Ancak, merak edenler, için başka tür telefonlarda var Linux telefonlar mesela.
Bu yazıda size Linux telefonları, Android ve Apple gibi diğer telefonlardan farklarını ve son olarak bugün alabileceğiniz en iyi Linux telefonlarından bazılarını anlatacaz.
Daha derine inmeden önce, anlamamız gereken birkaç terminoloji var.
- Linux tam olarak nedir?
- Android İşletim Sistemi
- Apple iOS
Linux tam olarak nedir?
Birisi dizüstü bilgisayarında Ubuntu, Debian, Fedora, Kali Linux ve diğerleri gibi bir işletim sistemi çalıştırdığında, çoğu kullanıcı Linux kullandığını söyleyecektir.
Bu argüman bir anahtar soruyu gündeme getiriyor Linux bir işletim sistemi mi?
Basit cevap HAYIR! Linux bir çekirdektir ve bir işletim sistemi değildir.
Çekirdek, bir işletim sisteminin kalbi olarak kabul edilir.
Kullanıcı uygulamaları ve donanım arasında oturan bir ara katman yazılımıdır. Ubuntu, Fedora, vb. gibi işletim sistemlerinin geliştiricileri, Linux Çekirdeği’ni aldı ve bir Linux dağıtımı geliştirmek için üzerine bazı yazılımlar kurdu.
İşleri basitleştirmek için, Linux çekirdeğini bir sedan arabaya, motosiklete, kamyona, trene ve jete takılabilen güçlü bir motor olarak düşünün. Makinenin gövdesi farklı görünebilir, ancak aynı tip motoru kullanıyorlar.
Android İşletim Sistemi
Google Android işletim sistemi, Linux Çekirdeğine dayalı Android Açık Kaynak Projesi’ne (AOSP) dayanmaktadır.
AOSP ücretsiz ve açık kaynaklı olsa da, muhtemelen Android telefonunuz üzerinde fazla kontrolünüz olmadığını biliyorsunuzdur.
Telefon üreticileri Android işletim sistemine ince ayar yaparak özel kodlarını ve uygulamalarını ekleyerek piyasaya sürerler.
Apple iOS
iOS’un oldukça ilginç bir yönü var. iOS, genellikle BSD olarak adlandırılan Berkeley Unix’e de dayanan NeXTSTEP’i temel alır. Ne yazık ki, Unix tescilli ve lisans binlerce dolara mal oldu. İşte bu yüzden Linus Torvalds, Linux’u geliştirdi ve onu özgür açık kaynak yaptı. Apple iOS tamamen kapalı kaynakdır.
Linux Telefonları Nelerdir?
Yukarıdaki bölümden, Android işletim sisteminin Linux çekirdeğine, Apple iOS’un ise Berkeley Unix’e dayalı olduğuna değindik. Şimdi merak ediyor olabilirsiniz, Linux telefonları nelerdir?
Basit bir ifadeyle, Linux telefonları, ücretsiz ve açık kaynaklı Linux tabanlı bir işletim sistemi çalıştıran akıllı telefonlardır.
Android telefonlar ve iPhone’lar, Linux çekirdeğine dayalı olmasına rağmen kapalı kaynaklı işletim sistemlerini çalıştırır.
Linux Telefon Satın Almadan Önce Birkaç İpucu
Farklı bir işletim sistemine geçeceğiniz için Linux telefon satın almadan önce bilmeniz gereken birkaç ipucu var.
- Bu açıklama tartışmaya açık olsa da, özellikle Google ve Apple uygulamalarına alışkınsanız, günlük sürücünüz olarak bir Linux telefonu kullanamazsınız. Bunları, farklı türde bir telefon denemek isteyen geliştiriciler ve teknoloji meraklıları için çok daha uygundur.
- Android veya iPhone’larda bulunan en popüler uygulamalara erişiminiz olmayacak. Bunlar, bazı işletim sistemleri desteklemediği için Instagram, Facebook ve Google fotoğraflar içerir.
- Herhangi bir Linux telefondan çok şey almak istiyorsanız, terminal komutlarını sağlam bir şekilde bilmekte fayda var.
- Bazı telefonlarda mikrofon ve kamera için fiziksel bir kapatma anahtarı bulunan heyecan verici güvenlik özellikleri ile birlikte gelirler.
En İyi Linux Telefonları
İşte alabileceğiniz en iyi Linux telefonları için en iyi seçimlerimiz.
Bunları rastgele sırayla listeledik ve bu nedenle listedeki ilk telefon, mutlaka en iyisi olduğu anlamına gelmez. Hangisini alacağınıza karar vermeden önce lütfen özelliklerine göz atın.
1. PinePhone
En popüler Linux telefonlarından biri, Pine64 tarafından geliştirilen PinePhone’dur. UBports, Sailfish OS, Manjaro vb. dahil olmak üzere birkaç Linux telefon işletim sistemi kurmanıza izin verir.
Güvenlik ve mahremiyet söz konusu olduğunda PinePhone’un bir şahin gözü var. Arkasında Mikrofon, Bluetooth, Wifi, Kamera ve LTE modemi manuel olarak devre dışı bırakmak için kullanabileceğiniz beş fiziksel kapatma anahtarı var.
Bu telefonun ayrıca genişletilebilirlik konusunda da bir gözü var. Klavye, termal kamera, kablosuz şarj çantası ve çok daha fazlası dahil olmak üzere diğer cihazları bağlamak için kullanabileceğiniz altı adet pogo pimi içerir. PineStore’dan alabileceğiniz birçok değiştirilebilir donanımla onarımı da kolaydır.
Ayrıca, harici bir monitöre bağlamanıza izin veren bir USB hub’ını da destekler. Bu nedenle, bir Masaüstü bilgisayar kurulumu için kullanabilirsiniz.
Özellikler
- Ekran: 5,99 inç, 1440×720 çözünürlük, 18:9 oran.
- RAM: 2 veya 3 GB LPDDR3
- Desteklenen İşletim Sistemi: Birçok Linux telefon işletim sistemini destekler. Ubuntu Touch, PostMarketOS, Manjaro, Mobian vb.
- Desteklenen Grafik Arayüz: Lomiri, Phish, Plasma mobile, vb.
- Depolama: 16 veya 32 GB eMMC Flash depolama
- Ön kamera: 2MP
- Arka kamera: 5MP
- Çıkarılabilir depolama: Micro SD Kart (önyüklenebilir)
- Ses: 3,5 mm Jak, Mikrofon ve Hoparlör
- Pil: 2800 mAh ve 300 mAh (çıkarılabilir)
- Bağlantı: WiFi, Bluetooth, USB-C, USB 2.0 ve Ekran bağlantı noktası
- SIM: 1 Nano SIM kart yuvası
- Parmak izi sensörü: Hayır. Ancak, pogo pinlerini kullanarak bir parmak izi modülü ekleyebilirsiniz.
2. Librem 5
Librem 5, Purism tarafından üretilen bir başka harika Linux telefonu. Purism tarafından geliştirilen bir Linux telefon işletim sistemi olan PureOS’u çalıştırır. 2021 itibariyle, Free Software Foundation (FSF) tarafından önerilen tek akıllı telefon oldu. Bu, özgür yazılımın kullanılabilirliğini desteklemek için 1985’te başlayan bir organizasyondur.
Çoğu Librem ürünü gibi, Librem 5 telefonu da özgürlük, güvenlik ve mahremiyete odaklanır. Bu telefonda bulabileceğiniz harika özelliklerden bazıları şunlardır.
- Kamerayı, mikrofonu vb. kapatmak için fiziksel kapatma anahtarları
- Kolay değiştirilebilir parçalar
Librem 5, yayın sürümünü değil ekran boyutunu ifade eder.
Özellikler
- CPU: NXP i.MX 8M Dört çekirdekli Cortex-A53, 64bit ARM @maks 1.5GHz
- Ekran: 5,7 inç, 720×1440
- RAM: 3 GB DRAM
- Desteklenen İşletim Sistemi: PureOS ve Phosh
- Desteklenen Grafik Arayüz:
- Depolama: 32 GB eMMC
- Ön kamera: 8.0 MP
- Arka kamera: LED flaşlı 13.25 MP
- Çıkarılabilir depolama: Mikro SD Kart (maksimum 2 TB)
- Pil: 4.500 mAh (değiştirilebilir)
- Bağlantı: WiFi, Bluetooth, USB-C, USB 2.0 ve Ekran bağlantı noktası
- SIM: 1 Nano SIM kart yuvası
- Parmak izi sensörü: Hayır
3. Pro 1 X
Listedeki diğer bir Linux telefonu, Londra’daki F(x)tec şirketi tarafından geliştirilen Pro 1 X F(x)tec. Bu telefonun benzersiz bir özelliği, mevcut sürgülü klavyedir. Bu nedenle, telefonu tam dokunmatik ekran olarak kullanmayı seçebilir veya yatay modda kullanmak için klavyeyi kaydırabilirsiniz.
Özellikler
- İşlemci: Qualcomm Snapdragon 662
- Ekran: 5,99 inç, 2160×1080 AMOLED, kavisli kenarlar
- RAM: 6 GB veya 8 GB LPDDR4
- Desteklenen İşletim Sistemi: Android, Ubuntu Touch, SailFish ve Lineage dahil olmak üzere birçok işletim sistemini kurmayı mümkün kılan kilidi açılmış bir önyükleyiciye sahiptir.
- Depolama: 128 GB eMMC
- Ön kamera: 8.0 MP
- Arka kamera: LED flaşlı 12 MP
- Çıkarılabilir depolama: Mikro SD Kart (maksimum 2 TB)
- Pil: 3200 mAh (hızlı şarj)
- Bağlantı: WiFi, Bluetooth, USB-C, USB 2.0 ve HDMI
- Sim: Çift Nano SIM
- Parmak izi sensörü: Evet
4. Volla Phone
Volla, kullanıcılara basitlik ve güvenlik yoluyla dijital alanda özgürlük vermek için geliştirilmiş başka bir Linux telefon. Minimalist bir tasarıma ve çoğu Linux telefonun işletim sisteminde bulunmayan benzersiz özelliklere sahip Volla OS ile birlikte gelir. Kullanıcılar Açık, Koyu ve Şeffaf temalar arasında seçim yapma seçeneğine sahiptir.
Volla OS, Google ile alakalı uygulama vs içermez. kullanıcının kişisel gizliliğine önem verdiği için hiçbir Google uygulaması içermez. Telefon aramaları ve kişiler uygulaması dahil olmak üzere tüm temel uygulamalar açık kaynaklıdır.
Özellikler
- CPU: MediaTek Helio P23, MT6763V, Sekiz Çekirdekli ARM Cortex-A53 (4x 2.0 GHz + 4x 1.5 GHz çekirdek)
- Ekran: 6,3 inç, 2340×1080
- GPU: ARM Mali-G71 MP2 @ 770 MHz, 2 çekirdek
- RAM: 4 GB
- Desteklenen İşletim Sistemi: VollaOS ve Ubuntu Touch
- Depolama: 64 GB eMMC
- Ön kamera: 16 MP
- Arka kamera: 16 MP
- Çıkarılabilir depolama: Mikro SD Kart (maksimum 512 GB)
- Pil: 4700 mAh Lityum-Polimer. Kablosuz şarjı destekler.
- Bağlantı: WiFi, Bluetooth, 3,5 mm jak
- Sim: 2 Nano SIM kart / 1 nano SIM kart ve harici hafıza kartı
- Parmak izi sensörü: Evet
5. Fairphone
Öncelikle, bu telefonun mutlaka bir Linux telefonu olmadığını anlamalısınız. Bununla birlikte, değiştirilmiş bir Android sürümü (FairPhone OS) ile birlikte gelir ve çoğu postmarketOS ile uyumludur.
postmarketOS, akıllı telefonlar için tasarlanmış ücretsiz ve açık kaynaklı bir işletim sistemidir ve Alpine Linux dağıtımına dayanmaktadır.
Bu telefonlardaki donanımların çoğu kolayca değiştirilebilir ve tek ihtiyacınız olan bir tornavidadır. Buna ekran, pil ve diğer öğeler de dahildir.
Özellikler
- CPU: Sekiz çekirdekli Kryo 570 GHz çekirdekleri)
- Ekran: 6,3 inç, 2340×1080
- GPU: Adreno 619
- RAM: 6 GB/8 GB
- Ses: Hoparlör. 3,5 mm jak bağlantı noktasına sahip değil
- Desteklenen İşletim Sistemi: Fairphone İşletim Sistemi ve postmarketOS
- Depolama: 64 GB eMMC
- Ön kamera: 48 MP
- Arka kamera: 25 MP
- Çıkarılabilir depolama: Mikro SD Kart (maksimum 512 GB)
- Pil: 3905 mAh Lityum İyon (Çıkarılabilir, hızlı şarj).
- Bağlantı: WiFi, Bluetooth, 3,5 mm jak
- Sim: Çift Nano SIM kart
- Parmak izi sensörü: Evet (yana monteli)
- Diğer sensörler: ivmeölçer, jiroskop, yakınlık, pusula
Linux Telefonları Kullanmanın Artı ve Eksileri
Artıları
- Güvenlik: Bu telefonlar güvenlik odaklıdır ve en üst düzeyde gizliliğe sahiptir. Yukarıda listelenen bazı telefonlarda kameralar, mikrofonlar, wifi vb. gibi modüller için fiziksel kapatma anahtarları bulunur.
- İşletim Sistemi güncellemeleri: İşletim sistemi güncellemeleri, Android gibi diğer cep telefonlarında oldukça seçici olabilir. Bazı cihazlar Android 9.0 çalıştırabilirken, diğerleri Android 4.0’da takılı kalıyor. Çoğu Linux telefonunda güncellemeler sabittir ve donanıma bağlı değildir.
- Linux Masaüstü Bilgisayarlarla Uyumluluk: Çoğu Linux telefon, bir USB yuvası bağlamanıza ve bir monitör, klavye ve fare eklemenize izin vererek size tam özellikli bir Linux Masaüstü bilgisayar sunar.
- İşletim sisteminizi özelleştirme yeteneği
- Çift önyükleme: Çoğu Linux telefonunda, tek bir kapalı kaynaklı işletim sistemiyle sınırlı değilsiniz. Aynı anda iki işletim sistemi kurmaya karar verebilir ve önyüklemede hangisini kullanacağınızı seçebilirsiniz.
Eksileri
- Az sayıda uygulama: Çoğu geliştirici hala Android ve iOS’a odaklanıyor. Bu nedenle, Facebook veya Netflix gibi alışık olduğunuz birçok uygulamanız var.
- Donanım eksikliği: Birçok Linux telefon işletim sistemimiz olmasına rağmen, yalnızca birkaç üretici bu işletim sistemlerini destekleyen cep telefonlarını piyasaya sürdü.
- Linux telefonların geleceğiyle ilgili şüpheler: Birçok büyük teknoloji şirketi telefon pazarına girmeyi denedi ancak başarılı olamadı (Windows telefonlu Microsoft dahil). Bu nedenle, pek çok insan “Linux telefonların yılı” olmasını beklemiyor. Çoğu insan Linux telefonlarının varlığından bile haberdar değil.
- Kullanılabilirlik: Çoğu Linux telefonu, kullanımı kolay bir grafik arayüzle gelse de, bundan en iyi şekilde yararlanmak için Linux sistemleri konusunda bilgili olmanız gerekir.
Linux Telefonlara Alternatifler
Bir Linux telefona erişiminiz yoksa, ancak yine de bir Linux telefon işletim sistemi kullanma hissi yaşamak istiyorsanız, en iyi alternatiflerimiz şunlardır.
PostmarketOS’u destekleyen Android telefonlar
- Xiaomi Pocophone F1
- Xiaomi Redmi 2
- Xiaomi Mi Note 2
- OnePlus GT
- OnePlus 6
Ubuntu Touch OS’yi destekleyen Android telefonlar
- Planet Computers Cosmo Communicator
- Google Pixel 3a/3a XL
- Sony Xperia X (F5121 & F5122)
- Google Nexus 5
- OnePlus One
Linux Telefon Dağıtımları
Çoğu Linux telefonu, şirket işletim sistemiyle birlikte gelir ancak diğer dağıtımlar için destek içerir. Bu dağıtımlardan bazıları, tam olarak Linux telefon dağıtımları değil, Android’e bir FOSS alternatifidir.
Bulabileceğiniz Linux telefon dağıtımlarından bazıları.
- postmarketOS (Based on Alpine Linux)
- UBports (Ubuntu Touch)
- Mobian (Debian for mobiles)
- Tizen (supported by The Linux Foundation)
- KaiOS (based on Firefox OS)
- Maemo (Debian)
- ExpidusOS (Void Linux)
- PureOS
- Plasma Mobile
- Nemo Mobile
- NixOS